|
ที่ว่าเรื่องเพศหรือเพศสัมพันธ์
เป็นเรื่องของคนทุกวัยอาจจะไม่จริงทีเดียวนักสำหรับสตรีวัยทอง
เพราะหญิงวัยนี้ประสบปัญหาข้อขัดข้องทางเพศไม่น้อยทีเดียว
เรื่องเพศจะดีได้อย่างไรหากสุขภาพกายก็ไม่ดี สุขภาพจิตก็แย่
การพูดคุยเรื่องเพศกับคนไข้ดูจะไม่ง่ายนักสำหรับสูตินรีแพทย์
โดยเฉพาะกับคนไข้หญิงวัยทอง จะเริ่มต้นพูดคุยอย่างไรและจะทำอย่างไรให้ทั้งตัวแพทย์
และคนไข้เองรู้สึกว่าเป็นเรื่องปกติที่น่าจะพูดคุยกันสะดวกใจด้วยกันทั้งสองฝ่าย
|
 |
แพทย์บางคนก็ถามบ้าง ถามสั้น ๆ
ตามแบบฉบับของการซักประวัติ เช่น มีอาการผิดปกติอะไรทางช่องคลอดหรือไม่
เจ็บปวดเวลามีเพศสัมพันธ์หรือไม่ มีเพศสัมพันธ์บ่อยแค่ไหน จะอย่างไรก็แล้วแต่มันเป็นสิ่งสำคัญที่จะถามด้วยการถามตรง
ๆ เป็นลักษณะทางการแพทย์ ทางวิชาการจะเป็นการดีที่สุดและจะได้จำนวนคนไข้สนทนาในเรื่องเพศเพิ่มขึ้น
อาจใช้เทคนิคในการสนทนาช่วงกลาง
ๆ หรือท้าย ๆ พูดนำว่า มีผู้หญิงหลายคนพบการเปลี่ยนแปลงหรือมีความยุ่งยากทางเรื่องเพศเมื่อเข้าสู่วัยทอง
แล้วถามคนไข้ว่า "มีอะไรเกิดขึ้นกับคุณหรือเปล่า" คำถามนี้เป็นเสมือนเชิญชวนให้คนไข้เข้าสู่การพูดคุยเรื่องเพศ
Sex เป็นเรื่องสำคัญมีผลต่อคุณภาพชีวิต
(Quality of life) หากแพทย์คิดว่าไม่สำคัญก็ถือว่าลืมเรื่องใหญ่ไปเรื่องหนึ่งทีเดียว
(really missing the boat) Holistic approach นั้นจำเป็นต้องรวมถึงเพศด้วย
คนไข้บางคนจะคุยในการมาพบแพทย์ครั้งหลัง ๆ ด้วยมีความคุ้นเคย กันเองและไว้ใจมากขึ้น
การพูดคุยเรื่องเพศต้องเริ่มด้วยวิธีที่นุ่มนวล
ให้เกิดความรู้สึกสบาย ๆ ค่อย ๆ สังเกต สำหรับแพทย์ควรจะมีการศึกษาหาความรู้ในเรื่องเพศ
รวมถึงรู้แหล่งที่จะแนะนำต่อ (referal source) ก็จะช่วยให้ง่ายขึ้นในการสนทนากับคนไข้
ก่อนจะเริ่มคุยเรื่อง Sex นั้น
จะต้องมองและเข้าใจว่าคนในวัยทองนี้ก็ยังมี Sex เป็นปกติ เพื่อตั้งคำถามพูดคุยโต้ตอบยอมรับได้ด้วยความเหมาะสม
และก็ให้คนไข้รับรู้หรือย้ำว่าการมี Sex ในวัยนี้ก็ O.K.
What affects sexual function in menopausal women?
โดยพื้นฐานแล้วมี 3 ปัจจัยที่แยกกันชัดเจนแต่สัมพันธ์กัน
- แรงขับดันทางเพศ (Sex drive) โดยสภาพทางร่างกายชีววิทยา เกิดความสนใจทางเพศขึ้นมาโดยธรรมชาติ
สะท้อนให้เห็นความรู้สึกนึกคิดของ คน ๆ นั้น จินตนาการทางเพศ (Sexual
fantasies) และการแสดงออกพฤติกรรมทางเพศ
- องค์ความรู้ความเข้าใจ (Congnitive) ความรู้ความเข้าใจของแต่ละคนจะสะท้อนถึงความคาดหวัง
(axpectations) ความเชื่อ (belief) และคุณค่าของSex (sex value)
เช่น ลูก ๆ โตกันหมดแล้ว ก็รู้สึกว่าได้มีโอกาสสใช้ชีวิตอิสระเป็นส่วนตัวอีกครั้ง
มีความใกล้ชิดดูแลกันและเชื่อว่า Sex เป็นสิ่งดีเสริมสร้างความรู้สึกและความสัมพันธ์ต่อกัน
ดังนั้น sex drive ก็จะเพิ่มขึ้น แต่ในกรณีตรงกันข้าม คิดว่าเป็นคุณยายคุณย่าแล้ว
มีอายุแล้ว ไม่ควรจะมีเรื่องนี้อีก sex drive ก็จะหายไป
- Motivation สะท้อนถึงสุขภาพจิต (psychological health) และความสัมพันธภาพ
(interpersonal relationship) ตัวนี้เป็น impact ที่สำคัญที่สุดใน
3 ปัจจัย ถ้าผู้หญิงมีตัวเสริมกระตุ้นทางด้านจิตใจ เสน่หาอารมณ์ความปรารถนาทางเพศก็จะเกิดขึ้น
(อารมณ์ดี Sex ดี) แต่หากมีความขัดแย้งกับคู่สมรส , ปัญหาสุขภาพ
, ปัญหาการเงินหรืออะไรก็ตามที่รบกวนจิตใจ ความปรารถนาก็จะลดลง
แรงขับดันทางเพศ (drive) ก็ถูกบดบัง การพิจารณาปัญหา sexual drive
ของหญิงวัยทองนี้จะต้องพิจารณา 3 ปัจจัยนี้
หญิงวัยทองเป็นช่วงกลางของชีวิต (mid life) ซึ่งมี
pressure ต่าง ๆ มากมาย เช่น ปัญหาของลูก ๆ ที่กำลังโต ภาวะผันผวนทางการงาน/ธุรกิจของสามี
ปัญหาสุขภาพของคนในครอบครัว กังวลเป็นห่วงบิดามารดาที่แก่เฒ่า mini
midlife crisis ต่าง ๆ relationship เหล่านี้เป็น psychosicial issuse
แต่ health issues ก็มีส่วน impact ต่อเรื่อง sex
- Medication เป็นเรื่องที่มีผล เช่น recreational drugs, alcohol,
antidepressants
- Past surgical history เช่น hysterectomy หรือ pelvic surgery
- การมองร่างกายตนเองจะมีผลต่อ Sex ว่า sodyimage ดีหรือแย่
- depression พบบ่อย ๆ ซึมเศร้า เบื่อหน่าย เซ็ง อาจมีมากถึง 20%
เคยประสบเรื่อง depression มาช่วงหนึ่งในห้วงของชีวิต ภาวะนี้อาจเกิดจาโรคทางจิตหรือเป็นผลจากระดับฮอร์โมน
ช่องคลอดจะแคบ , แห้ง , ผนังบาง-ฉีกขาดง่าย , ขาดน้ำหล่อลื่น
โดย น.พ. วิวัฒน์ ศุภดิษฐ์
|